نکات مهم شپش سر کودکان + { چگونه شپش سر را ریشه کن کنیم }

شپش سر کودکان حشره انگل است که انسانها ترس زیادی از آنها دارند. معمولا والدین کودکانی که به مهدکودک یا مدرسه می‌روند همیشه نگران ابتلای آنها به شپش می‌باشند.
شپش سر بیماری خطرناکی نیست ولی ریشه کن شدن آن سخت است. در این مقاله به بررسی علل و انواع درمان شپش سر می‌پردازیم.

شپش سر از چی بوجود میاد ؟

شپش سر حشره‌ای خاکستری و کوچک هستند که طول آن در حدود 2 تا 4 میلی متر می‌باشد. شپش در حدود یکماه عمر می‌کند و در میزبان انسان روزانه 3 تا 10 تخم می‌گذارد. شپش تخم‌ها را با ماده بسیار چسبناکی به موها یا پرز لباس می‌چسباند. تخم‌ها ظرف یک تا دو هفته باز می‌شوند و نوزاد بعد از یک هفته به حشره بالغ تبدیل می‌شود. اگر به لارو شپش به مدت 24 ساعت غذا یا خون انسان نرسد، لارو می‌میرد. لارو شپش بالغ از خون انسان تغذیه می‌کند و بزاق خود را وارد خون کرده و مدفوع خود را روی پوست می‌ریزد که بعد از چند روز به علت بروز واکنش به این مواد خارش ایجاد می‌شود.

راه انتقال شپش سر

شپش سر خارش دارترین نوع شپش در کودکان است و بیشتر کودکان 3 تا 12 سال را درگیر می‌کند.
دختران بیشتر از پسران به شپش مبتلا می‌شوند. ابتلا به شپش سر ربطی به رعایت نکردن بهداشت و تغذیه کودک ندارد. شپش سر تمایل دارد که از خون انسان تغذیه کند و برای آن فرقی نمی‌کند که انسان بهداشت ضعیف یا مناسبی داشته باشد. بیشترین راه انتقال شپش شامل موارد زیر است :

• تماس سر با سر فرد مبتلا
• استفاده مشترک از شانه، حوله، روسری، شال گردن، گل سر، کلاه و کت
• تماس با فرد آلوده در مدرسه یا مهمانی
• استفاده از هدفون آلوده
• دراز کشیدن روی تخت، کاناپه، بالش که فرد مبتلا روی آنها دراز کشیده
• وقتی لباس فرد مبتلا در جالباسی یا کمد کنار لباس سایر افراد قرار بگیرد و شپش وارد لباس تمیز شود

علائم شپش سر کودکان

علائم شپش سر در کودکان در جدول زیر ارائه شده است :

علائم شپش سر	نشانه ها
خارش	شایعترین علامت شپش سر در کودکان است و بیشتر به علت واکنش بدن به مواد وارد شده از شپش به خون و پوست کودک ایجاد می‌شود.
عفونت پوست	بیشتر به علت خاراندن زیاد پوست ایجاد می‌شود
برجسته شدن غدد لنفاوی گردن و پشت سر	بیشتر در مواقع عفونت ثانویه پوست ایجاد می‌شود
ریزش مو	ریزش مو در شپش اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه عفونت ثانویه پوست ایجاد شود
مشاهده تخم‌های شفاف	تخم‌های شفاف نیم میلیمتری در قسمت تنه مو که به راحتی از مو جدا نمی‌شود. این تخم‌ها را در تمام مناطق سر و به خصوص در ناحیه پس سر و دور گوش‌ها می‌بینیم.
التهاب پوست	در مناطقی مثل گردن دیده می‌شود
جوش های قرمز	گاهی جوش‌های قرمز به علت واکنش به شپش در پوست دیده می‌شود

یکی از منزجرترین علائم شپش این است که فرد مبتلا حس می‌کند که حشره روی پوست او حرکت می‌کند و این موضوع باعث بیقراری و نخوابین فرد می‌شود.
گاهی به اشتباه، تخم‌ها را شوره سر در نظر می‌گیریم و با شکایت از زیاد شدن شوره سر به پزشک مراجعه می‌کنیم.

چگونه شپش سر را ریشه کن کنیم ؟

درمان شپش سر درمانی طولانی است چراکه باید شپش‌ها و تخم‌هایشان کاملا ریشه کن شوند و اگر شپش باقی بماند و مجددا همه به آن مبتلا خواهند شد.
درمان شپش شامل 3 قسمت می‌باشد:

• نابود کردن شپش‌های مو
• نابود کردن تخم شپش‌های مو
• ریشه کن کردن شپش سایر وسایل

1- نابود کردن شپش های مو با شامپو مخصوص

برای نابود کردن شپش‌ها از شامپوی ضد شپش استفاده می‌شود باید بدانیم که بعضی از این شامپوها برای بعضی سن‌ها مثل نوزادان و شیرخواران مناسب نیستند و ممنوع می‌باشند.
معمولا توصیه می‌شود شامپو به مدت ده دقیقه روی موهای سر قرار گیرد و بعد شستشو انجام شود. بدین ترتیب شپش‌های بالغ و لاروها از بین می‌روند. ولی چون تخم‌ها ظرف 7 تا 10 بدنیا می آیند، بایستی 10 روز بعد از بار اول دوباره استفاده کرد.

2- نابود کردن تخم شپش با شانه دانه ریز شپش

برای از بین بردن تخم‌ها حتما باید از شانه دندانه ریز استفاده کرد. بدین ترتیب که موها را قسمت قسمت می‌کنیم و با شانه، شانه می‌کنیم تا تخم‌ها از موها کنده شوند. بهتر است قبل از شروع موها را مرطوب کنیم که تخم‌ها راحت‌تر کنده شوند.

3- ریشه کن کردن شپش از همه وسایل

• شستن ملحفه و تمام لباس‌ها با دمای بالا بیشتر از 70 درجه و اتو کردن به مدت ده دقیقه یا جلوی آفتاب پهن کنیم تا کاملا خشک شود.
• برس ، شانه یا هر وسیله را یا دور بیندازیم یا بعد از آنکه به مدت پانزده دقیقه با محلول ضد شپش آغشته کردیم آنها را در آب بجوشانیم.
• وسایلی که قابل جوشاندن نیستند را برای مدت دو هفته در یک پلاستیک دربسته قرار دهیم.
• کیسه جاروبرقی را دور بیندازید.

باید بدانیم که درمان با شامپو برای همه افراد خانواده باید انجام شود و هر چند روز یکبار موهای افراد در تماس با کودک مبتلا بررسی شود تا در صورت وجود شپش یا تخم آن سریعا درمان شود. بهترین روش طبق تجربه، استفاده از نرم‌کننده‌های مو در استحمام روزانه و هم‌زمان شانه کردن موها و استفاده از شانه فلزی ضدشپش جهت خارج کردن تخم‌ها از سر می‌باشد.

فرد مبتلا به شپش تا چه زمانی مسری است؟

بعد از مصرف شامپو برای اولین بار توسط فرد مبتلا، او دیگر مسری نمی‌باشد و می‌تواند به مدرسه یا مهد کودک برود.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به شپش

• لباس‌های شخصی مانند روسری، گل سر، کلاه و … را با دیگران به اشتراک نگذارید.
• موقع دوچرخه سواری از کلاه دیگران استفاده نکنیم.
• روی تخت یا بالش دیگران مخصوصا در هتل و مسافرخانه‌ها دراز نکشیم.
• در مکان‌های عمومی لباس خود را دور از سایر لباس‌ها آویزان کنیم.
• در صورت ابتلای یک فرد در مدرسه یا مهد کودک مرتب موها را چک کنیم و در صورت لزوم سریعا درمان با شامپو را انجام دهیم.

در آخر

ابتلا به شپش بیماری خطرناکی نیست ولی درمان و ریشه کن کردن آن سخت است پس چه بهتر که راه‌های پیشگیری از ابتلا را به کار بندیم. یادمان باشد که ابتلا به شپش نشانه بهداشت پایین و ضعیف یک فرد یا محل نمی‌باشد.

سوالات متداول در مورد شپش سر در کودکان